Áskoranir og tækifæri á Kvennaári 2025

„Ofbeldi á vinnustöðum getur tekið á sig ýmsar myndir – frá líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi yfir í andlegt ofbeldi, einelti og misnotkun valds.“

Árið 2025 hefur verið útnefnt Kvennaár, með það að markmiði að vekja athygli á jafnrétti og styrkja stöðu kvenna í samfélaginu. Eitt af brýnustu verkefnum sem tengjast þessu átaki er baráttan gegn ofbeldi á vinnustöðum, þar sem konur eru oft í meiri hættu á að verða fyrir kynferðislegri áreitni og andlegu ofbeldi. Þó að mikil vinna hafi verið lögð í að skapa öruggt starfsumhverfi á undanförnum árum, er enn langt í land áður en allir vinnustaðir verða lausir við ofbeldi og áreitni gegn konum.

Ofbeldi á vinnustöðum getur tekið á sig ýmsar myndir – frá líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi yfir í andlegt ofbeldi, einelti og misnotkun valds.

Rannsóknir hafa sýnt að slík hegðun hefur ekki aðeins skaðleg áhrif á þolendur heldur einnig á vinnustaðamenningu og framleiðni. Á undanförnum árum hafa fræðsla og leiðbeiningar fyrir stjórnendur og starfsfólk aukist, en Kvennaár 2025 gefur einstakt tækifæri til að setja enn frekari kraft í forvarnir og aðgerðir gegn ofbeldi. Samkvæmt íslenskum lögum bera vinnuveitendur ábyrgð á að tryggja öruggt vinnuumhverfi fyrir allt starfsfólk. Þó hafa nýlegar kannanir sýnt að margir vinnustaðir bregðast enn ekki nægilega hratt við þegar upp koma tilkynningar um áreitni eða ofbeldi. Mikilvægt er að fyrirtæki og stofnanir axli ábyrgð á að innleiða skýrari verkferla til að koma í veg fyrir ofbeldi og kynferðislega áreitni, og tryggja að þolendur fái nauðsynlegan stuðning.

Kvennaár 2025 getur orðið vettvangur til að knýja fram raunverulegar breytingar. Með samstilltu átaki stjórnvalda, stéttarfélaga og atvinnulífsins er hægt að skapa menningu þar sem ofbeldi ekki er liðið í neinum birtingarmyndum. Meðvitund þarf að aukast um gerendur ofbeldis, og vinnustaðir ættu að nýta árið til að taka upp stefnumótandi aðgerðir sem einblína á öryggi og vellíðan alls starfsfólks og eiga samtal um gerendur ofbeldis. Með sameiginlegu átaki samfélagsins getum við byggt vinnuumhverfi þar sem öryggi, virðing og jafnrétti eru hvarvetna í fyrirrúmi. Það er kominn tími til að gera vinnustaði að öruggum rýmum þar sem enginn þarf að óttast áreitni eða ofbeldi af neinu tagi.

Leiðragreinin birtist fyrst í Tímariti Sameykis, 1. tbl. 2025.